Friday, 6 December 2019

Δεκεμβριανά: Παιχνίδια μνήμης και λήθης

Του Γιάννη Στεφανίδη*
Η «επίσημη» ή «δημόσια» Ιστορία, αυτή που [ανα]παράγεται με αφορμή επετείους για να εκπληρώνει στόχους που μπορεί να θέτει η Πολιτεία (καλλιέργεια εθνικής συνείδησης και τόνωση του εθνικού φρονήματος) ή ένα πολιτικό κόμμα (τόνωση κομματικού φρονήματος και επηρεασμός της κρίσης των ψηφοφόρων), αποτελεί ένα «παιχνίδι» της μνήμης και της λήθης:
Προβάλλει ορισμένες όψεις του παρελθόντος και, την ίδια στιγμή, αποσιωπά άλλες, ιδίως αυτές που θυμίζουν τους διχασμούς του έθνους. Τα «Δεκεμβριανά» δεν αποτελούν εξαίρεση.
Η σύγκρουση που συγκλόνισε την Αθήνα μεταξύ της 4ης Δεκεμβρίου του 1944 και της 11ης Ιανουαρίου 1945 αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι, το διάστημα εκείνο, κρίθηκε όχι μόνο το εσωτερικό καθεστώς αλλά και ο εξωτερικός προσανατολισμός της χώρας για τις δεκαετίες που ακολούθησαν.
Για τρεις, περίπου δεκαετίες, το μετεμφυλιακό κράτος μνημόνευε την επέτειο τόσο ως ημέρα μνήμης για τα θύματα της νικήτριας παράταξης του εμφυλίου όσο και ως ευκαιρία για να στηλιτευθεί ο «αντεθνικός» χαρακτήρας των αντιπάλων της. Εδώ και τέσσερις, σχεδόν, δεκαετίες, το κράτος της μεταπολίτευσης αγνοεί την επέτειο και απομένει στην ποικιλόμορφη Αριστερά να τιμά τους δικούς της νεκρούς και να πενθεί για την ήττα του εαμικού κινήματος.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ο πολύς κόσμος μάλλον αγνοεί τα Δεκεμβριανά και την ιστορική σημασία τους. Οι ίδιες αυτές έρευνες επιβεβαιώνουν ότι, μέσα στη γενική άγνοια, τείνει να επικρατεί η σκοπιά των ηττημένων.
Στην Ελλάδα έχουμε την τάση να αποδίδουμε τα δεινά μας στον «ξένο παράγοντα». Στην περίπτωση των Δεκεμβριανών, η Αριστερά μέμφεται τους Άγγλους, οι οποίοι επενέβησαν και ματαίωσαν την επικράτηση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου, και, μέσω αυτού, του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.
Το «ορθόδοξο» ΚΚΕ επιλέγει να αποσιωπά τον ρόλο του Στάλιν, ο οποίος στις 9 Οκτωβρίου, στη Μόσχα, συμφώνησε με τον Τσώρτσιλ να σεβαστεί τη βρετανική πρωτοκαθεδρία στην Ελλάδα με αντάλλαγμα να αφεθεί απερίσπαστος σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και των Βαλκανίων, τις οποίες ήδη «απελευθέρωνε» ο Κόκκινος Στρατός.
Αντίθετα, το ΚΚΕ και η υπόλοιπη Αριστερά φροντίζουν να παρουσιάζουν τη σύγκρουση του «Δεκέμβρη» ως μια αναμέτρηση μεταξύ των «λαϊκών δυνάμεων» του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και των Άγγλων με την προσθήκη κάποιων κυβερνητικών δυνάμεων ή/και «δωσιλόγων».
Η μανιχαϊστική αυτή εικόνα παραγνωρίζει το γεγονός ότι, κατά το κρίσιμο διάστημα από τις 4 έως τις 16 Δεκεμβρίου, η μάχη της Αθήνας διεξήχθη μεταξύ Ελλήνων. Έλληνες, ιδίως η 3η Ορεινή Ταξιαρχία, με πολεμικές περγαμηνές στο πλευρό των Συμμάχων, καθώς και το Σύνταγμα Χωροφυλακής αντιστάθηκαν με επιτυχία στις επιθέσεις του ΕΛΑΣ, προτού επέμβουν μαζικά οι βρετανικές δυνάμεις που μεταφέρονταν από το μέτωπο της Ιταλίας.
Διαβάστε περισσότερα : 

No comments:

Post a Comment